Inventariserend onderzoek molenbiotoop Tholen

Voor de nieuwe wijk Vroonstede in Sint-Annaland, een kern binnen de gemeente Tholen (Zeeland) is gevraagd voor diverse bouwprojecten te toetsen aan de vrijwaringszone en planregels die gelden voor de bescherming van de molenbiotoop van de molen De Vier Winden.


LUCHTFOTO APRIL 2021

De stellingmolen De Vier Winden is een windmolen die gekenmerkt wordt door een slanke ronde vorm en de gewitte bakstenen. Het is een maalmolen. De vlucht van de molen is 21,90 meter, met een Oud-Hollands wieksysteem. De belthoogte van de stelling is 4,50 meter.

De locatie van molen De Vier Winden is F.M. Boogaardweg 4 te Sint-Annaland, kadastraal bekend met de aanduiding ANL-00-G-2247, met omliggende gronden, bebouwing en opstallen op separaat kadastraal perceel met de aanduiding ANL-00-G-2248.

In 1847 is de molen gebouwd als korenmolen. In 1952 is de molenas overbodig geworden door elektrificatie van het molenproces. Na een herstel van de molenfunctie in de jaren ’70 is de molen rond de meest recente eeuwwisseling enigszins in verval geraakt.

F.M. BOOGAARDWEG 4, MOLEN “DE VIER WINDEN” MET MOLENSCHUREN (BRON: GEMEENTEARCHIEF THOLEN, GEMEENTEWERKEN 1991)

Voor de toetsing wordt gebruik gemaakt van de gestandaardiseerde methode van De Hollandsche Molen. Dit is binnen het juridisch kader van de Wro en de beschermingsregels in provinciale verordening of gemeentelijke plannen de juiste methode.

Er zijn meerdere factoren die een rol spelen voor de molenbiotoop. In het indicatief onderzoek gaat slechts in op het beslag dat in windvang voor de De Vier Winden wordt gelegd door ontwikkeling van met nieuwbouw.

De windvang wordt berekend door de windrichting, de windsnelheid en de reeds aanwezige obstakels. Dit wordt in dit inventariserend onderzoek in relatie tot de locatie van de nieuw te realiseren bebouwing berekend. Een volledige berekening van de effecten op de windvang van het nieuw te realiseren bebouwing door middel van een volledig wingvangmodel voor windbescherming kan in een later stadium moeten worden berekend.

Er zijn reeds aanwezige obstakels in de molenbiotoop aanwezig. Hierbij hebben we het zowel over bebouwing als over beplanting. Deze obstakels zijn ook opgenomen in de planregels omtrent de vrijwaringszone. Deze obstakels zijn verbeeld in kaartwerk.

De drietal factoren die in de windvang mee worden gewogen, windrichting, windsnelheid en reeds aanwezige obstakels, zijn allen van belang voor de berekening van de windbeperking voor molen De Vier Winden.

Door middel van de molenbiotoopformule is aan te tonen dat de windbeperking van bebouwing tot een hoogte van boven de hoogte in het bestemmingsplan ook nog toelaatbaar is, daar de literatuur en jurisprudentie dit aanvaardbaar acht. Dat dit een hogere waarde is, heeft voornamelijk te maken met de hoogte van de stelling van molen De Vier Winden.

Ondanks dat er diverse verstorende objecten zijn, zoals een forse boom direct in lijn met de beoogde bebouwing, dient voor het cultuurhistorisch karakter, waar het behoud van het aantal draaidagen en omwentelingen van belang is, zorgvuldig te worden omgesprongen met nieuwe ontwikkelingen in de omgeving van een monumentale molen.