Foto: NDC / Michiel Kolle, Meppeler Courant:
Weltevreden B.V. is door de ChristenUnie Meppel gevraagd om als deskundige op gebied van het omgevingsrecht de procedure met betrekking tot de mogelijkheid van aanwijzing tot gemeentelijk monument voor de voormalige Zuiderschool aan de Princes Marijkestraat te Meppel door te lichten. Het Cuypergenootschap heeft gevraagd om behoud van het monument. Deze rapportage dient niet óf er een monumentenstatus moet worden toegekend; er is hier énkel gekeken naar of de gemeente de geijkte procedure heeft gevolgd.
Hierbij is gekeken naar het relevante beleidskader en de mogelijkheden binnen de niveaus van regelgeving; Erfgoedwet op rijksniveau, de provinciale verordening van Drenthe met betrekking tot erfgoed en de erfgoedverordening van gemeente Meppel.
Binnen deze beleidskaders en regelgeving bevindt zich een kenmerkende beleidsinteractie voor monumenten. Als het hogere bestuursorgaan besluit om tot een aanwijzing te komen, heeft dat gevolgen voor de monumentale aanwijzing door het lagere bestuursorgaan. We hebben kunnen concluderen dat dit andersom ook het geval is. Indien een hoger bestuursorgaan, in dit geval de provincie, besluit niet tot een aanwijzing te komen, maar wel tot een advies komt dat relevant is voor het lagere bestuursorgaan, in dit geval de gemeente, ontslaat dat de gemeente niet van de mogelijkheid gelijktijdig een procedure te volgen.
Daarbij dient een inhoudelijk afweging het uitgangspunt te zijn. Om hiertoe te komen dient de noodzaak tot beschermen en de waardering van erfgoed te worden vastgesteld. Er lijkt sprake te zijn geweest van het toepassen van reactief en passief beleid, waardoor de zelf de kans om deze inhoudelijke afweging te maken, door de gemeente voorbij is gegaan.
De juridische basis die de gemeente als verklaring hiervoor gegeven heeft, in memo van 22 oktober 2018, is onjuist. Gelijktijdige en onderling afgestemde procedures op de verschillende bestuursniveau komen in de praktijk regelmatig voor en zouden kunnen worden bestempeld als best-practice. Tevens is gebleken dat een gelijktijdige procedure juist wenselijk en van toegevoegde waarde is. Namelijk als een aanwijzing door het ontbreken van een regionaal belang niet wordt afgegeven, zal een lokaal belang kunnen worden getoetst. Met een rapport van een deskundige – in dit geval Het Oversticht uit Zwolle – kan nader ingaan op zowel lokaal als regionaal belangen, waardoor de gelijktijdige procedures bij elkaar aansluiten.
De raad kan zich nog buigen over de vraag of zij juist is ingelicht. Er is aangegeven dat er veelvuldig contact is geweest met de provincie. Dit heeft echter niet tot afstemming geleid. Het deskundigenrapport van Het Oversticht had, ondanks of dankzij de inhoud, derhalve gemotiveerd moeten leiden tot het al dan niet starten van een aanwijzingsprocedure.
Tot slot is het verlies van cultureel erfgoed door te passief bestuur zeer ongewenst. Door een inhoudelijke afweging te maken van de verschillende belangen, kan ook politiek draagvlak voor een besluit worden gecreëerd. Een goed moment voor deze afweging zou zijn geweest vóór de verkoop. Dit is echter door de realiteit ingehaald.
Op 13 december 2018 heeft het college van B&W van Meppel aangegeven dat ze gaat onderzoeken of de Zuiderschool een (voorlopige) gemeentelijke monumentenstatus moet krijgen. Tijdens de raadsvergadering van 19 december is dit onderwerp uitvoerig besproken. Op RTV Drenthe is het rapport van Weltevreden B.V. ook besproken.
